Yatsı Namazını Kılanın Arkasında Akşam Namazını Kılmak!

Soru

Bir yolculuktan döndüm ve akşam namazını kılmamıştım. Camiye girdim ve onları 'Yatsı' kılarken buldum. Onlarla birlikte 'Yatsı' mı kılmalıyım yoksa kendi başıma akşam namazını mı kılmalı ve sonra 'Yatsı' mı kılmalıyım?

Cevap

Allah'a hamd olsun.

Bilakis imamla namaza katılıp, akşam namazını kılma niyetiyle, sonra üçüncü rek'atta oturup teşehhüd okuyup selam vermeli, sonra yatsı namazının geri kalanında imamla birlikte kılmalısın. Ya da teşehhüd sırasında imam namazı bitirinceye kadar bekleyip onunla birlikte selam vermeli, sonra yatsı namazını kılmalısın. 

Bu, İmam eş-Şafi'nin (Allah ona rahmet etsin) görüşüdür ve İmam Ahmed'den rivayet edilen iki görüşten biridir. El-Merdavi, el-İnsaf'ta (4/413) bu görüşün, Şeyhülislam İbn Teymiye ve büyükbabası el-Mecid İbn Teymiye de dahil olmak üzere İmam Ahmed'in sahabelerinden birçoğu tarafından benimsendiğini belirtmiştir. 

Nevevi (Allah ona rahmet etsin) el-Mecmû', 4/143'te şöyle demiştir: 

Öğle namazını kılan birinin arkasında sabah namazını kılmayı düşünürse ve cemaat namazı tamamlanırsa, isterse teşehhüd sırasında imam bitirinceye kadar bekleyebilir ve onunla birlikte selam verebilir, hangisi daha iyidir veya isterse onu bırakıp selam verebilir. Bu ayrılma onun namazını bozmaz ve bu noktada ulema arasında bir anlaşmazlık yoktur, çünkü imamı takip etmekten muaftır. Alıntı sonu. 

Şeyh İbn Useymin'e (Allah ona rahmet etsin) soruldu: 

Bazı ibadet edenler akşam namazını geciktirdiler ve imamın 'Yatsı' namazını kılmaya başladığını gördüler. Akşam namazını cemaatle tek başlarına mı kılmalılar yoksa imama mı katılmalılar? Ve nasıl namaz kılmalılar? 

O da şöyle cevap verdi: 

Doğru görüş, bir kimse (camiye) geldiğinde imam yatsı namazını kılıyorsa, cemaatle olsun veya olmasın, imama uyup akşam namazını kılma niyetiyle imama uymalıdır. İmamın niyetinin, arkasında namaz kılanın niyetinden farklı olması önemli değildir. Çünkü Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Ameller ancak niyetlere göredir ve herkese ancak niyet ettiği vardır." Eğer ikinci rek'atta ona katılırlarsa, onunla birlikte selâm verebilirler. Çünkü üç rek'at kılmış olurlar. Birinci rek'atta ona katılırlarsa, dördüncü rek'ata kalktığında oturup teşehhüd okuyup selâm verebilirler ve sonra yatsı namazından geriye kalan namazda ona uyabilirler. 

Bu konudaki ikinci görüş ise, yatsı namazını kılmak niyetiyle ona uymaları, daha sonra akşam namazını kılmaları ve cemaate katılma farz olduğundan namazları tertip etme zorunluluğunun ortadan kalkması gerektiğidir. 

Üçüncü görüş, kendi başlarına Akşam namazını kılmaları, sonra da 'Yatsı' namazından geriye ne kaldıysa ona katılmaları gerektiğidir. Son iki görüş, bazı çekincelerin olduğu bir şeyi içerir. İlk görüş, 'Yatsı'yı Akşam namazından önce koyarak namazların sırasını ihmal etmeyi içerir. İkinci görüş, aynı camide aynı anda iki cemaatin olmasını içerir, bu da ümmeti böler. 

Fakat bahsettiğimiz ilk görüş doğrudur. Birisi, imamdan önce selâm vermenin yanlış olduğunu söyleyebilir. Aslında bunda yanlış bir şey yoktur. Sünnette bazı yerlerde cemaatten birinin imamdan ayrı bir şey yapabileceği, örneğin korku namazında imamın onları bir rek'atta kıldırdığı, sonra kendi başlarına namazı tamamlayıp çıktıkları rivayet edilmiştir. 

Bir başka örnek ise, Muaz İbnu Cebel (r.a.) ile birlikte namaza katılan, fakat Muaz Bakara Suresi'ni veya ona benzer bir sureyi okumaya başlayınca onu bırakıp onunla birlikte namazı tamamlamayan adamın hikâyesidir.  

Ve âlimler, bir adam cemaatle namaz kılarken gaz çıkarmak üzere olduğunu hissederse veya idrar veya dışkı yaparak abdestini bozmak zorunda kalırsa, tek başına namaz kılmaya karar verip namazını tamamlayıp çıkarsa, kendisine bir günah yoktur, demişlerdir. Bu, ihtiyaç halinde tek başına namaz kılmanın yanlış sayılmadığını göstermektedir. Alıntı sonu. 

Liqaa'aat al-Baab il-Maftooh, 3/425 

Şeyh İbn Baz'a soruldu: Camiye girdim ve 'Yatsı' namazı başlamıştı. Namaza katılmadan önce, Akşam namazını kılmadığımı hatırlıyorum. Akşam namazını kılıp sonra cemaatle 'Yatsı'ya mı yetişmeliyim, yoksa cemaatle namaz kılıp sonra Akşam namazını mı kılmalıyım? 

Cevap verdi: Eğer camiye girersen ve yatsı namazı başlamışsa, o zaman akşam namazını kılmadığını hatırlarsan, akşam namazını kılma niyetiyle cemaate katılmalısın. İmam dördüncü rek'ata kalktığında, üçüncü rek'atta oturup son teşehhüdü -yani, et-tahhiyatu ve Peygamber'e (sallallahu aleyhi ve sellem) salavatı- okumalısın, ondan sonra dua etmelisin, sonra imamın selâm vermesini beklemelisin ve onunla birlikte selâmı söylemelisin. Sahih âlimlerin görüşüne göre, imam ve cemaatin farklı niyetleri olsa bile önemli değildir. Eğer akşam namazını kendi başına kılarsan ve sonra yatsı namazından geriye kalan vakitte cemaate katılırsan, bunda bir sakınca yoktur. Alıntı sonu. 

Mecmû' Fetâvâ İbn Baaz, 12/189 

Daimi Heyete soruldu: Bir kimse, örneğin sabah namazını unutursa ve öğle namazı için ikamet verilinceye kadar hatırlamazsa veya öğle namazını unutursa ve ikindi vakti girinceye kadar hatırlamazsa ne yapmalıdır? Kaçırdığı farz namazı kılmak niyetiyle mi, yoksa halihazırda vaktinde olan namazı kılmak niyetiyle mi imama uymalı ve daha sonra kaçırdığı namazı mı kaza etmelidir? 

Cevap verdi: İmamın arkasında unuttuğu namazı kılar, sahih âlim görüşüne göre niyeti imamdan farklı olsa bile fark etmez. Alıntı sonu. 

Fetaava el-Lajnatu'd-Daimah, 7/407.

Şeyh Muhammed Salih el Muneccid