Güvercin Beslemenin Hükmü!

"Gökyüzünde Allah’ın emrine boyun eğerek uçan kuşları görmüyorlar mı? Onları gökte ancak Allah tutar. Şubhesiz bunda inanan bir toplum için ibretler vardır ." (Nahl 79)

İbnu Kayyim, Sufyan'dan: "Culahik (denen bir atma aleti) ve güvercin ile oynamanın, Lût kavminin eğlencelerinden olduğunu işittik" dediğini nakleder.

İbnu Kayyim, bu ve benzeri rivayetlere dayanmaktan başka, "halkın mahremiyetine ıttılaya sebeb olur" gerekçesiyle damlar üzerinde güvercin kovalayarak eğlenmekten men etmeyi "veliyyu'l-emrin vazifeleri" meyanında zikreder.

Çocukların kuşla oynayabileceği kanaatine mutemayil gözüken Munâvî de, "kanat tüylerinin kesilmiş olma şartını, zaafının şiddetinde hemen hemen ittifak edilen bir hadisten istidlal ederek" aksi halde kuşla oyun, mekruh olan tetayyur ve musâbakaya muncer (çekilir, dönüşür) olur" der.

Güvercin besleme alışkanlığı hakkında Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şiddetli bir uslub kullanmıştır.

ـ 5331 ـ 1 ـ ﻋﻦ ﺃﺑﻲ ﻫﺮﻳﺮﺓ ﺭَﺿِﻲَ ﺍﻟﻠَّﻪُ ﻋَﻨْﻪ ﻗﺎﻝ : ‏] ﺭَﺃﻯ ﺭَﺳُﻮﻝُ ﺍﻟﻠَّﻪِ # ﺭَﺝًُ ﻳَﺘْﺒَﻊُ ﺣَﻤَﺎﻣَﺔً ﻳَﻠْﻌَﺐُ ﺑِﻬَﺎ . ﻓﻘَﺎﻝَ : ﺷﻴْﻄَﺎﻥٌ ﻳَﺘْﺒَﻊُ ﺷَﻴْﻄَﺎﻧَﺔً ‏[ . ﺃﺧﺮﺟﻪ ﺃﺑﻮ ﺩﺍﻭﺩ

- Ebu Hurayra (radıyallahu anh)
anlatıyor: "Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm) bir güvercinin peşine düşüp onunla eğlenen bir adam görmüştü. " Bir şeytan bir şeytaneyi takip ediyor! " buyurdular."

(Ebu Davud, Edeb 65, (4940); İbnu Mace, Edeb 44, (3765) ; Kutub-i Sitte, 5331)

Açıklama :

Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm), büyük adamın güvercinle eğlenmesini, boş, faidesiz ve malayani bulduğu için şeytana nisbet etmiştir; kendisine şeytan demiştir. Çünkü faidesiz bir meşguliyetle vakit geçirmektedir. Güvercine de şeytan demiştir. Zira adamı malayani bir meşguliyete çekmiştir, cihad, ilim, zikrullah, faydalı tefekkur ve musmir bir iş gibi her çeşit faydalı amelden alıkoymuştur. Bu çeşit hadislere rağmen, İslâm âleminde, diğer bir kısım yasaklar gibi, güvecinle meşguliyetinde zaman zaman yaygın bir moda hâlini aldığını görülmüştür.

Nevevî der ki: "Yavru ve yumurta elde etmek veya yalnızlığa karşı unsiyet bulmak veya mektup taşıtmak gibi maksadlarla güvercin beslemek caizdir. Hiçbir keraheti yoktur. Fakat uğur çıkarmak maksadıyla onunla meşguliyet ise, sahih görüşe göre mekruhtur. Buna bir de kumar ve benzeri haramlar inzimam ederse, o kimsenin şahidliği reddedilir."

İbnu Hacer gibi birkısım alimler, Enes'in küçük kardeşi Ebu Umayr'ın kuşla oynamış olmasına dair rivayetleri esas alarak, çocukların kuşla oynamasının caiz olduğuna hükmetmişlerdir; yeter ki eziyet etmesinler ve atış talimlerinde hedef olarak kullanmasınlar.
Âlimler, eğlence amaçlı yapılan işlerin, kişiye meşru bir faydası olması gerektiğine dikkat çekmişlerdir. Bu yüzden de "lehv" diye adlandırdıkları her türlü faydasız meşgaleyi mekruh görmüşlerdir. (Muhammed b. el-Hasan eş-Şeybânî, el-Câmiu's-Sağîr, s. 262)

(Hatta kimi fıkıh kitaplarında güvercinle oynamak ve onları uçurmak "oyun" (la'b) olarak nitelendirilmiş ve bütün oyunların da haram olduğu ifade edilmiştir.

İbni Mâce, el-Muhîtu'l-Burhânî, 8/314.

Hadislerde belirtilen oyunların (la'b) haricindekilerin haram olduğunu nakledilmiştir.

el-Kâsânî, Bedâiu's-Sanâî, 6/314-315)

Hatta âlimler hobi olarak güvercinlerle meşgul olan kimselerin şahidliklerini ve kendilerine selam verilmeyeceklerini de ‑"eğlence ile iştigal ettiği", "çatılardan insanların mahremlerini gördükleri" ve "başkalarına ait kuşları çektikleri" vb. gerekçelerle‑ reddetmişlerdir.

(es-Serahsî, el-Mebsût, 16/131, İbni Mâce, el-Muhîtu'l-Burhânî, 8/314; Fetava'yı Hindiyye)