Ali bin Ahmed bin Said bin Hazm, Ebu Muhammed, Fârs asıllı, sonra
el-Endelusî el-Kurtubî. Zahirî fakih.
el-Endelusî el-Kurtubî. Zahirî fakih.
Şeyhulİslam, İbn Teymiyye r.h onun hakkında şöyle demiştir:
"Ebu Muhammed bin Hazm, tasnîf etmiş olduğu el-Milel ve'n-Nihal adlı eser husûsunda, Sünnet ve Hadîse muvafakati hasebiyle ancak övülmeye şâyandır. Yine onun Sahabe arasındaki tafdîl hakkındaki kavlinden ötürü münferid kaldığı meselenin hilâfına, 'kader' ve 'ircâ' meseleleri konusunda zikrettikleri de böyledir. Yine İbni Hazm kendisinin, Kur'ân meselesinde ve diğer meselelerde İmam Ahmed'e muvafık
olduğunu kavletmiştir. Şüphesiz ki İbni Hazm, bazı meselelerde İmam Ahmed'e ve diğer imamlara muvafakatetmiştir.... Fakat Ebu Muhammed bin Hazm, iman ve kader meselelerinde diğerlerinden daha kavî olmasına rağmen, sıfat meselelerinde felsefecilerin ve mu'tezil enin kavillerinden etkilenmiştir. Bu tutumu onu, sıfatlar konusundaki mezheblerinin mânâları husûsunda Ehli Hadîs'e muvafakat etmekten ayırmıştır.
olduğunu kavletmiştir. Şüphesiz ki İbni Hazm, bazı meselelerde İmam Ahmed'e ve diğer imamlara muvafakatetmiştir.... Fakat Ebu Muhammed bin Hazm, iman ve kader meselelerinde diğerlerinden daha kavî olmasına rağmen, sıfat meselelerinde felsefecilerin ve mu'tezil enin kavillerinden etkilenmiştir. Bu tutumu onu, sıfatlar konusundaki mezheblerinin mânâları husûsunda Ehli Hadîs'e muvafakat etmekten ayırmıştır.
Böylece İbni Hazm, lafızda Ehli Hadis'e, mânâda ise felsefeciler e ve mu'tezileye muvafakat etmiştir. Ayrıca bazı fakihler, kelâmcılar ve hadis âlim leri, bâtını olmayan zâhire ittibâ etmesi nedeni ile İbni Hazm'ı zemmetmişlerdir. Tüm bunlara ilaveten İbni Hazm'ın sözleri içerisinde büyük imamlar hakkında yanılgıya düşme, mânâların nefyi ve zahirlere tâbi olma iddiâsında
husûsunda aşırı gitme durumu vardır. Ama tabî ki onun imanı, dîni ve çok
geniş bir ilme vâkıf olması husûsunu, aklı ba şında bir kimse çıkıp da inkâr edemez. Onun kitaplarında, kavillere ve ahvâle ne kadar derinden muttalî olduğunu; İslam'ın ilkelerine ne kadar çok saygı gösterdiğini, risâletin yanında yer aldığını isbât eden, başka âlimlerde göremeyece ğimiz derecede
çok şey vardır. [El-Fetâvâ (4/18-20)]
husûsunda aşırı gitme durumu vardır. Ama tabî ki onun imanı, dîni ve çok
geniş bir ilme vâkıf olması husûsunu, aklı ba şında bir kimse çıkıp da inkâr edemez. Onun kitaplarında, kavillere ve ahvâle ne kadar derinden muttalî olduğunu; İslam'ın ilkelerine ne kadar çok saygı gösterdiğini, risâletin yanında yer aldığını isbât eden, başka âlimlerde göremeyece ğimiz derecede
çok şey vardır. [El-Fetâvâ (4/18-20)]
İbni Kesir de İbni Hazm hakkında şöyle demiştir:
"Onun en şaşılacak yanı, fürû alanında kendinden geçmiş derecede bir Zahirî olması idi. Öyle ki o, asla kıyasla kavil vermezdi. Kıyasın celîsini de ce lî olmayanını da reddederdi. Onun alimler indindeki konumu bu idi. Fakat bu tutumu onu, nazarında ve tasarrufunda büyük bir hatâya dâhil etti. Ama kıyası
reddetmesine rağmen İbni Hazm, usûl, sıfat âyetleri ve sıfat hadisleri
bâblarında insanların en şedîd tevilcilerinden biri idi. Çünkü o, evvelâ
mantıkla besleniyordu...
reddetmesine rağmen İbni Hazm, usûl, sıfat âyetleri ve sıfat hadisleri
bâblarında insanların en şedîd tevilcilerinden biri idi. Çünkü o, evvelâ
mantıkla besleniyordu...
Bu sûretle İbni Hazm, sıfatlar bâbında hâlini ifsad etmiştir." İbni Hazm (r.h), 456 senesinde vefat etmiştir.
Biyografisi için bkz: Siyeru A'lâmi'n-Nübelâ (18/184-212 ); El-Bidâye ve'n-Nihâye Vefeyât (Sene: 456)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder